Brexit – najważniejsze informacje dla branży TSL

Mimo, że od dawna było wiadomo, że Wielka Brytania z początkiem 2021 r. opuści Unię Europejską, do wielu dopiero teraz dotarło co, tak naprawdę to oznacza.

Brexit, bo o nim mowa, to umowa na mocy której Wielka Brytania przestała być członkiem UE, a co za tym idzie, stała się państwem trzecim dla pozostałych krajów członkowskich. Jak wiemy, bycie członkiem UE wiąże się z wieloma przywilejami i ułatwieniami związanymi z przepływem ludzi i towarów. Opuszczenie Unii przez UK sprawiło, że wiele z tych przywilejów zostało wyłączonych. Główną zmianą jest przywrócenie granicy pomiędzy UE a Wielką Brytanią, a co za tym idzie, formalności celnych. W artykule znajdziecie najważniejsze informacje, dzięki czemu brexit nie będzie Wam straszny.

W dzisiejszym artykule skupię się na przewozie towarów i zmianach jakie zaszły w przypadku eksportu dóbr do Wielkiej Brytanie z krajów UE oraz importu z Wielkiej Brytanii do krajów członkowskich. Jest to kompendium wiedzy dla przewoźników i kierowców.

Eksport czyli co musisz widzieć, żeby móc wwieźć towar do UK

Rząd Wielkiej Brytanii przygotował opracowanie, w którym wyjaśnia najważniejsze kwestie dotyczące międzynarodowego transportu towarów. Należy jednak pamiętać, że wiele spraw jest ciągle w trakcie negocjacji, rozmów, prób ulepszeń. Dlatego też, pamiętajcie, aby na bieżąco aktualizować swoją wiedzę i informacje.

Jakie dokumenty musi posiadać przewoźnik z kraju członkowskiego UE?

• licencja wspólnotowa – zawsze w kabinie ciężarówki należy mieć odpis licencji;
• dowód ubezpieczenia pojazdu i naczepy – dobrze jest wyrobić sobie Zieloną Kartę czyli Międzynarodową Kartę Ubezpieczenia Samochodowego. Potwierdzi ona, że nasze OC jest ważne wjeżdżając do krajów spoza UE. Pamiętać należy również o sprawdzeniu w swojej polisie, czy obejmuje ona szkody powstałe w wyniku wykonywania usług transportowych poza UE;
• Kierowca powinien mieć świadectwo kwalifikacji zawodowej, prawo jazdy oraz dowód osobisty. WAŻNE: Od 1 października 2021 dowód osobisty nie będzie wystarczającym dokumentem tożsamości. Kierowca będzie musiał posiadać paszport ważny minimum 6 miesięcy.
• Nr EORI – powinien posiadać go każdy przewoźnik, który zamierza wykonywać transport do kraju poza UE. Założenie nr Eori może odbyć się poprzez platformę PUESC. Szczegóły znajdziecie także tu.
• Brytyjczycy przygotowali również odpowiedni program – GVMS (Goods Vehicle Movement Service), którego celem jest obsługa portów i terminali przy kontrolach celnych przewożonych ładunków. To właśnie w tym systemie przewoźnik będzie zobowiązany do rejestracji każdego przejazdu (dane pojazdu, przewożonego ładunku i deklaracji celnych oraz tranzytowych). Po dokonanej rejestracji otrzyma numer – GMR (Goods Movement  Record), którego okazanie jest obowiązkowe  przy przewozach wykonywanych na podstawie Wspólnej procedury tranzytowej (CTC). Natomiast od 01.07.2021 r. przy transporcie do/z Wielkiej Brytanii wykonywanym na podstawie pozostałych procedur celnych.

Odsyłam Was również do opracowania KAS dotyczącego odpraw celnych po 1 stycznia i 1 lipca 2021, w związku z brexit.

Istnieją 4 procedury, na jakich towary mogą być przewożone przez granicę:

• Prenotyfikacja czyli obowiązek wcześniejszego powiadamiania o przybyciu przesyłek produktów wprowadzanych z krajów trzecich na terytorium Unii Europejskiej.
• Wspólna procedura tranzytowa (CTC) – czyli procedura oparta na umowie międzynarodowej z 1987 r. Towar przewożony jest przynajmniej przez jedną granicę innego kraju określonego w Konwencji WPT. Istnieją dwa rodzaje wspólnej procedury tranzytowej, procedura T1 i procedura T2, które odzwierciedlają różnice w statusie przemieszczanych towarów.
  – Procedura wspólnotowego tranzytu zewnętrznego (T1) stosowana jest głównie w przypadku przemieszczania towarów nie wspólnotowych. Powoduje ona zawieszenie należności celnych i innych opłat do chwili dostarczenia towarów do ich miejsca przeznaczenia we Wspólnocie.
  – Procedura wspólnotowego tranzytu wewnętrznego (T2) stosowana jest w przypadku przewozu towarów wspólnotowych z jednego miejsca na obszarze celnym Wspólnoty do innego, przez obszar jednego państwa EFTA lub większej ich liczby. 
  Procedury tej nie stosuje się, gdy towary są przewożone w całości transportem morskim lub lotniczym.
• Procedura odprawy czasowej (ATA) – pozwala przywieźć towary na jakiś czas na obszar celny Unii Europejskiej, bez płacenia za nie należności celnych przywozowych całkowicie lub częściowo np. na targi.
• Procedura TIR (Transports Internationaux Routiers) – po szczegóły odsyłam Was tu.

To eksporter/importer powinien wybrać odpowiednią procedurę w zależności od przewożonego towaru. Wówczas musi przygotować odpowiednie dokumenty, które przewoźnik musi otrzymać na załadunku.

Dokumenty towarowe

Oprócz wyżej wymienionych dokumentów osobistych i firmowych, należy mieć komplet dokumentów na przewożony towar, w zależności od tego, na podstawie jakiej procedury celnej będzie odprawiany:

• Prenotyfikacja – kierowca musi posiadać dowód zgłoszenia celnego w UE oraz w UK czyli: – numer MRN – brytyjski numer wjazdu – LUB nr EORI przedsiębiorcy, jeśli deklarację zgłasza importer z UK

• Wspólna procedura tranzytowa (CTC) – kierowca musi posiadać: – nr TAD, który otrzymuje od nadawcy towaru – informuje on o zwolnieniu towaru przez nadawcę z procedury tranzytowej – LUB nr LRN – jeśli towar nie został zwolniony z procedury tranzytowej i należy udać się z nim na urząd celny (nr LRN jest na dokumencie T1)

• Procedura odprawy czasowej (ATA) – kierowca musi posiadać: – karnet ATA, który okazuje na granicy i otrzymuje stempel celny

• Procedura TIR – w zależności czy zastosuje się procedurę uproszczoną czy zwykłą, kierowca musi posiadać: – świadectwo uznania pojazdu drogowego do przewozu towarów pod zamknięciem celnym – karnet TIR (procedura zwykła) – tylko deklaracje eksportową EX(procedura uproszczona)

Ponadto kierowca musi mieć każdorazowo:

• wypełniony poprawnie list przewozowy CMR
• faktury towarowe (invoice)
• packing list
• EX

Wszystkie powyższe dokumenty przewoźnik zazwyczaj powinien dostać na załadunku. Następnie udaje się na wyznaczoną agencję celną w celu rozpoczęcia odprawy. Z kompletem dokumentów może kierować się do UK. I tutaj raczej nie powinno być problemów. Wjeżdżając do UK nie musimy mieć negatywnego testu na COVID-19 (stan na 13.01.2021 r.). Dokumenty towarowe okazuje się przy wjeździe do portu w Wielkiej Brytanii. Osoba pracująca przy okienku biletowym skanuje kody z EX, po czym następuje przejazd i jazda na rozładunek. Przy deklaracji T1 przed rozładunkiem należy jeszcze zajechać na urząd celny w celu zamknięcia procedury celnej.

Import towarów z Wielkiej Brytanii do UE oraz zjazd na pusto

Jeśli przewoźnik ma załadunek na terenie UK i jedzie z tym towarem do UE poza ww. dokumentami osobistymi i firmowymi, powinien mieć przy sobie również:

Dokumenty towarowe tak jak powyżej – uzależnione od procedury celnej:

• Prenotyfikacja – kierowca musi otrzymać: – od nadawcy towaru informację o otrzymaniu statusu P2P (pozwolenie na kontynuację jazdy) – zgłoszenie celne – deklarację EXS – oraz posiadać dokumenty na przywieziony wcześniej towar.
• Wspólna procedura tranzytowa (CTC) – kierowca musi posiadać: – nr TAD – lub nr LRN – klient/spedycja podaje przewoźnikowi nr LRN, z którym należy udać się do agencji celnej w celu odbiory dokumentu T1.
• Procedura odprawy czasowej (ATA) – kierowca musi posiadać: – karnet ATA, który należy przekazać odpowiednim służbom granicznym w UK.
• Procedura TIR – kierowca musi posiadać: – karnet TIR – przy procedurze zwykłej.

Dodatkowo do każdej z procedur należy zrobić jedną z niżej wymienionych deklaracji bezpieczeństwa i ochrony:

(EXS) – wywozowa deklaracja skrócona, którą przewoźnik ma obowiązek przedłożyć organowi celnemu kraju, z którego towar jest wywożony. W przypadku towarów wywożonych z Wielkiej Brytanii informacje zawarte w EXS są połączone ze zgłoszeniem wywozowym, które jest zgłoszeniem celnym:

(ENS) – przywozowa deklaracja skrócona, którą przewoźnik ma obowiązek przedłożyć organowi celnemu kraju, do którego towar jest wwożony. Ze względu na pandemię COVID-19, do dnia 30.06.2021 deklaracje dotyczące bezpieczeństwa i ochrony towarów nie będą wymagane dla ładunków przewożonych z UE do Wielkiej Brytanii.

Deklaracje bezpieczeństwa i ochrony w UE muszą być złożone na 1 godzinę przed przybyciem do UE (w przypadku podróży przez Eurotunel) lub 2 godziny wcześniej, w przypadku rejsu przez Dover.

• obowiązkiem prawnym firmy transportowej jest posiadanie takiej deklaracji przy wjeździe do Francji
• pośrednik celny powinien wypełnić ten formularz przed rozpoczęciem przewozu.

Pozostałe formalności

Numer MRN – o co dokładnie chodzi

Francja wprowadziła na swoim terytorium system inteligentnych granic do obsługi ciężarówek korzystających z przepraw promowych i przejazdów przez Eurotunel. Przyporządkowuje on dane ze zgłoszenia celnego do numeru rejestracyjnego pojazdu przewożącego przesyłkę. Korzystając ze strony https://www.douane.gouv.fr można zgłosić przewóz i uzyskać kod kreskowy z numerem MRN. Po przyjeździe do Francji przewoźnik zostanie automatycznie skierowany na pas zielony lub pomarańczowy w zależności od statusu przewożonego towaru:

• zgłoszenia celne: pas zielony: bez przystanku, kierunek autostrady lub pas pomarańczowy: przejazd przez strefę kontrolną.

Również poszczególne państwa „portowe” z których odbywa się przeprawa promowa lub kolejowa do Wielkiej Brytanii przygotowały odpowiednie rozwiązania.

1. Niderlandia (Holandia) – system PORTBASE, płatny i obowiązkowy dla wszystkich korzystających z portów na terenie Niderlandii,
2. Belgia – system RX/Seaport odpowiedzialny za rejestrację ładunków odprawianych w portach belgijskich; nie jest obowiązkowy lecz zalecany w celu przyśpieszenia kontroli celnych

Zgłoszenie w hrabstwie Kent (KAP)

Wyjeżdżając z Wielkiej Brytanii i kierując się do portu w Dover lub na Eurotunel należy również dokonać zgłoszenia. Ma ono na celu sprawdzić czy auto jest gotowe do wjazdu do Hrabstwa Kent. Takie zgłoszenie jest ważne 24 h i należy wypełnić je internetowo poprzez tę stronę – Apply for a Kent Access Permit (KAP). Zgłoszenia dokonują tylko przewoźnicy posiadający auta powyżej 7,5 tony. Zgłoszenia należy dokonać nawet w przypadku powrotu do UE bez towaru. Za brak zgłoszenia grozi 300 funtów kary. W zgłoszeniu należy podać:

• spodziewaną datę i godzinę przyjazdu samochodu ciężarowego do Kent
• numer rejestracyjny (przednia tablica rejestracyjna) samochodu ciężarowego
• dokument importowy UE z kodem kreskowym (na przykład z deklaracji przywozowej lub tranzytowego dokumentu towarzyszącego)
• Karnety ATA lub TIR

Jeśli wszystko będzie w porządku KAP przyjdzie na maila. Kierowca powinien otrzymać maila z kodem QR, jak na zdjęciu poniżej.

Test na COVID-19

W przypadku wyjazdu z Wielkiej Brytanii, każdy kierowca powinien posiadać negatywny test na koronawirusa ważny maksymalnie 72 godziny. Testy można robić na terenie UK bezpłatnie w określonych punktach, które znajdziecie tu. W tej chwili, zgodnie z informacjami od kierowców, zrobienie testu zajmuje maksymalnie godzinę i jest to łatwo dostępne.

Nowe ograniczenia w związku z brexit

Kabotaż

Brexit przyniósł także zmiany w wykonywaniu przewozów kabotażowych. Od 1 stycznia 2021 r. mamy możliwość wykonania dwóch operacji kabotażu w ciągu 7 dni, po dostarczeniu ładunku w transporcie międzynarodowym.

Zakazane produkty

Nowością dla wielu kierowców może okazać się fakt, że przekraczając granicę między UE a Wielką Brytanią, nie można wwozić różnych produktów. Jakich?

• produktów pochodzenia zwierzęcego – a więc mięsa, nabiału, żywych owoców morza;
• roślin – w tym warzyw, owoców, kwiatów ciętych.

Dotyczy to nie tyle przewożonego towaru na naczepie – bo tutaj oczywiście jest możliwość przewozu, ale wg ściśle określonych reguł weterynaryjnych i fitosanitarnych. Bardziej chodzi o przewóz żywności na własny użytek. Kierowca musi liczyć się z tym, że zakazane produkty mogą zostać skonfiskowane podczas kontroli granicznej.

Limity na alkohol i tytoń

Brexit spowodował również zmniejszenie limitów na przewożony alkohol i wyroby tytoniowe. Szczegóły znajdziecie na poniższym zdjęciu.

Ograniczenia w ruchu w hrabstwie Kent

Ponadto, jednym z utrudnień są zakazy parkowania w w Ashford, Canterbury, Dover, Folkestone i Hythe, Maidstone, Swale i Thanet. Kierowcy ciężarówek mogą jedynie stanąć tam na pauzę 45-cio minutową. W innych wypadkach można parkować tylko w konkretnie wyznaczonych miejscach. Za złamanie zakazu grozi kara finansowa w wysokości 220 funtów oraz założenie blokady na koło.

Podsumowując – jak brexit wygląda w praktyce?

Wiem, że temat wydaje się być trudny, zwłaszcza dla osób, które nigdy nie miały do czynienia z odprawami celnymi. Pamiętajcie jednak, że od tego są wyspecjalizowane agencje celne. Przewoźnik musi dopilnować dokumentacji zgodnie z procedurą celną, posiadać wszystkie dokumenty firmowe i kierowcy, a także pamiętać o zgłoszeniu w hrabstwie Kent i teście na Covid-19 podczas opuszczania Wielkiej Brytanii. Niestety coraz częściej słychać o problemach z odprawami w UK. Wiele agencji i urzędów celnych nie wyrabia się z ilością odpraw. Przewoźnicy z załadowanym towarem do Polski czy innych krajów UE czekają po wiele godzin na informację, gdzie mogą udać się na odprawę. Część spedycji/klientów próbuje „zrzucić” obowiązek odprawy na przewoźnika. Należy jednak pamiętać, że to nie jest rola przewoźnika. To nadawca towaru powinien załatwiać formalności celne i przekazać odpowiednie informacje przewoźnikowi.

Mam nadzieję, że ten przewodnik trochę Wam rozjaśni temat, i że będziecie po niego sięgać w chwilach zwątpienia :).